Bật mí những nguyên nhân đột quỵ ở người trẻ tuổi và các dấu hiệu nhận biết 

Đột quỵ là tình trạng sức khỏe cấp tính, đột ngột, gây lo sợ và lo lắng cho nhiều người, đặc biệt là người cao tuổi. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây đã có xu hướng tăng về số lượng trường hợp đột quỵ ở người trẻ, điều này đáng được quan tâm. Vậy, những nguyên nhân đột quỵ ở người trẻ tuổi bao gồm những yếu tố nào?

Tình trạng đột quỵ ở người trẻ hiện nay thế nào?

Đột quỵ ở người trẻ là một tình trạng cấp tính xảy ra do sự vỡ của mạch máu não, thường liên quan đến tắc nghẽn. Khi xảy ra, luồng máu cung cấp dinh dưỡng và đặc biệt là oxy tới não bị gián đoạn, dẫn đến tổn thương và chết các tế bào não. Trong vài phút sau sự cố, các tế bào não sẽ dần ngừng hoạt động và gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể gây tử vong cho bệnh nhân.

Trong những năm gần đây, đã có một tăng trưởng đáng kể về số lượng trường hợp đột quỵ ở người trẻ. Theo thống kê từ Tổ chức Đột quỵ Hoa Kỳ năm 2019, tỷ lệ bệnh nhân trẻ bị đột quỵ đã tăng hơn 44% trong khoảng thời gian 10 năm gần đây. Trong đó, khoảng 15% số bệnh nhân đột quỵ hàng năm thuộc độ tuổi từ 18 đến 50 tuổi. Đáng lưu ý, tại Việt Nam, tỷ lệ người trẻ bị đột quỵ cũng có xu hướng tăng trung bình 2% mỗi năm, và số lượng nam giới bị ảnh hưởng gấp 4 lần so với nữ giới.

Dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ là gì?

Các dấu hiệu của tai biến đột quỵ ở người trẻ tuổi thường bao gồm:

  • Meo miệng, lệch miệng, thay đổi giọng nói, nói ngọng hoặc dính chữ, khó nói: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc diễn đạt và có thể không nói được những câu đơn giản nhất.
  • Đau đầu dữ dội hoặc nhức đầu: Cơn đau đầu có thể không giảm đi mặc dù đã sử dụng thuốc giảm đau. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đau đầu không phải lúc nào cũng là dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ và không phải ai cũng gặp phải triệu chứng này.
  • Yếu liệt một bên mặt, khuôn mặt mất cân đối: Một bên của khuôn mặt có thể bị chảy xệ và méo mó khi người bệnh cười.
  • Khó cử động tay chân, yếu liệt một bên cơ thể: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển và không thể nâng cả hai tay lên đầu cùng lúc.
  • Mất thị lực, mờ mắt, hoa mắt, nhìn không rõ: Những triệu chứng này cũng thường gặp trong trường hợp đột quỵ ở người trẻ.

Có khoảng 12% bệnh nhân đột quỵ có thể trải qua “đột quỵ cảnh báo” hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) trong vòng 90 ngày trước khi xảy ra đột quỵ. TIA có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu dữ dội và một số dấu hiệu khác của đột quỵ ở người trẻ. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường kéo dài ngắn và nhiều người không nhận ra hoặc coi thường, không tin rằng đó là dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ để tìm kiếm sự chăm sóc y tế phòng ngừa kịp thời. 

Đột quỵ gồm những loại nào ở người trẻ?

Trước khi khám phá nguyên nhân gây đột quỵ ở người trẻ, cần hiểu về các loại đột quỵ mà bệnh nhân có thể gặp phải, từ đó có thể một phần đoán nguyên nhân gây ra bệnh:

  • Đột quỵ liên quan đến thiếu máu não cục bộ: Đây là loại đột quỵ rất phổ biến và chiếm khoảng 85% số trường hợp cấp tính. Hiện tượng này xảy ra khi có sự hình thành cục máu đông trên đường máu từ tim đến não, hoặc do sự tích tụ cao của cholesterol gây trì trệ quá trình cung cấp máu cho tế bào não.
  • Đột quỵ não do xuất huyết: Loại đột quỵ này chiếm khoảng 15% nguy cơ và có nguy cơ tử vong cao. Tình trạng này xảy ra khi thành động mạch cứng đầu cơ và gây ra vết nứt, dẫn đến rò rỉ máu ra bên ngoài.
  • Đột quỵ do thiếu máu não thoáng qua: Loại đột quỵ này rất hiếm gặp và xảy ra khi nguồn máu nuôi dưỡng tế bào não bị giảm đột ngột hoặc bị cắt đứt.

Nguyên nhân gây ra tình trạng đột quỵ ở người trẻ tuổi

Dựa trên việc phân loại đột quỵ não và dữ liệu thống kê về dinh dưỡng và hoạt động hàng ngày của người trẻ, các chuyên gia y tế đã tổng hợp một số nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ ở người trẻ tuổi như sau:

Dị dạng mạch máu não

Vấn đề dị dạng mạch máu não được xem là một trong những nguyên nhân gây đột quỵ ở người trẻ. Dị dạng mạch máu não có thể bao gồm mạch máu não phát triển không bình thường và hình thành túi phình, góp phần tăng nguy cơ xuất huyết não. Ngoài ra, việc tách rời mạch máu cũng là một dạng dị dạng thường gặp, làm hẹp đường máu và gây tắc mạch máu và nhồi máu não. Chẩn đoán các bất thường mạch máu não này thường được thực hiện bằng phương pháp chụp CT-scan, chụp cộng hưởng từ (MRI) và các phương pháp khác.

Cơ thể rối loạn quá trình chuyển hóa mỡ trong máu

Khoảng 50% – 60% bệnh nhân trẻ tuổi bị nhồi máu não có vấn đề chuyển hóa mỡ trong máu, đặc biệt là nam giới. Các nghiên cứu từ Brazil đã chỉ ra mối liên hệ quan trọng giữa tỷ lệ Apolipoprotein B và Apoprotein A-I với bệnh nhồi máu não. Thói quen ăn uống không lành mạnh, bao gồm tiêu thụ thức ăn chế biến và đồ ăn nhanh, là một trong những nguyên nhân chính liên quan đến tỷ lệ này ở người trẻ.

Hút thuốc lá 

Đây là nguyên nhân đột quỵ ở người trẻ tuổi phổ biến thứ ba. Theo thống kê, khoảng 50% số trường hợp đột quỵ ở nhóm tuổi thanh thiếu niên có thói quen hút thuốc lá. Nghiên cứu đã chứng minh mối liên quan giữa việc tiêu thụ thuốc lá và nguy cơ đột quỵ não. Trong thuốc lá, có hơn 7000 hợp chất độc hại, bao gồm carbon monoxide, arsenic, cyanide và formaldehyde. Khi hấp thụ và chuyển hóa các chất độc hại này trong cơ thể, chúng có thể gây hủy hoại hoặc thay đổi chức năng tế bào phổi và tăng nguy cơ tổn thương mạch máu não và xơ vữa.

Tình trạng béo phì – thừa cân ở người trẻ tuổi

Một trong những nguyên nhân đột quỵ ở người trẻ là xu hướng gia tăng nhanh của thừa cân và béo phì với chỉ số BMI (Chỉ số Khối cơ thể) vượt qua mức 30. Trong khoảng thời gian từ 2014 đến 2020, số lượng người bị béo phì tại Việt Nam đã tăng hơn 33%, đứng ở vị trí thứ hai trong khu vực Đông Nam Á. Tình trạng này phần lớn xuất phát từ sự phát triển nhanh chóng của kinh tế – xã hội và dẫn đến thói quen ăn uống không lành mạnh, sinh hoạt thiếu vận động và hạn chế hoạt động thể chất thường xuyên. 

Rượu bia cũng gây ra đột quỵ

Tiêu thụ rượu bia, đặc biệt là các loại có nồng độ cồn cao, là một nguyên nhân khác gây tăng nguy cơ chảy máu não. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y khoa Lancet (Anh) đã chỉ ra rằng Việt Nam là quốc gia có mức tiêu thụ rượu tăng cao nhất trên thế giới trong giai đoạn từ 1990 đến 2017, với gần 90% tăng trưởng kể từ năm 2010. Tỷ lệ này tăng gấp khoảng 2,5 lần so với tốc độ tiêu thụ rượu ở Ấn Độ. Chỉ tính riêng năm 2017, mỗi người Việt trung bình tiêu thụ gần 9 lít các loại đồ uống có cồn. Thống kê từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2018 cho thấy người Việt từ 15 tuổi trở lên tiêu thụ trung bình 8,3 lít rượu nguyên chất mỗi năm.

Kết luận 

Nguyên nhân đột quỵ ở người trẻ tuổi hiện nay tại Việt Nam rất đa dạng, nhưng những yếu tố liên quan đến dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt hàng ngày được coi là quan trọng nhất. Để tránh nguy cơ đột quỵ não, bạn cần thay đổi lối sống ngay từ hôm nay.

Đánh giá bài viết